تاریخ سند: 4 بهمن 1343
موضوع : شیخ احمد فرزند محمد شهرت کافی
متن سند:
از : ساواک
به : تیمسار ریاست اداره دادرسی ارتش شماره : 5585 /36782 /7 /11
بدینوسیله تعداد هشت برگ پرونده اتهامی نامبرده بالا که به قرار بازداشت
صادره اعتراض نموده به پیوست ایفاد می گردد.
متمنی است مقرر فرمایند پس از رسیدگی های قانونی پرونده امر را جهت تکمیل
به این سازمان اعاده
فرمایند.
رئیس سازمان اطلاعات و
امنیت کشور1 ـ سرلشگر
پاکروان2
از طرف 6 /11 /43
تهیه کننده ـ یاور عشایری
5 /11 /43
رئیس بخش 321
متصدی بررسی ـ تهامی
مشاور قضائی 6 /11 /43
رئیس اداره دوم عملیات
نثری 6 /11 /43
توضیحات سند:
1ـ سازمان اطلاعات و امنیت
کشور با نام اختصاری
«ساواک» در سال 1335 ش
توسط 10 نفر از مستشاران
آمریکایی مطابق سازمان
اطلاعاتی و امنیتی آمریکا
ایجاد شد؛ با این تفاوت که چون
فعالیت خارجی ایران ناچیز بود
سازمان مستقلی همچون «سیا»
که عهده دار اطلاعات خارجی
باشد به وجود نیامد بلکه
مسئولیت اطلاعات خارجی و
وظایف امنیت داخلی به عهده
یک سازمان نهاده شد و نام آنرا
«سازمان اطلاعات و امنیت
کشور» گذاردند در واقع
ساواک تلفیقی از دو سازمان
«سیا» (C.
I.
A) و اف.
بی.
آی
(F.
B.
A) بود.
تشکیلاتی که
توسط مستشاران آمریکایی
پایه ریزی شد متشکل از 11
بخش زیر بود :
1ـ رئیس ساواک ؛
2ـ معاون یکم (عملیاتی)؛
3ـ معاون دوم (اداری)؛
4ـ اداره کل یکم (امور اداری) ؛
5ـ اداره کل دوم (کسب
اطلاعات خارجی)؛
6ـ اداره کل سوم (امنیت کشور)؛
7ـ اداره کل چهارم (حفاظت
پرسنل و اسناد اماکن)؛
8ـ اداره کل پنجم (امور فنی) ؛
9ـ اداره کل ششم (امور مالی) ؛
10ـ اداره کل هفتم (بررسی
اطلاعات خارجی) ؛ 11ـ اداره
کل هشتم (ضد جاسوسی.)
(فردوست، ظهور و سقوط
سلطنت پهلوی، ج 1، ص 409 ـ
410).
در طول دوران 22 ساله
ساواک چهار نفر بر این سازمان
ریاست کردند.
نخستین رئیس
ساواک سپهبد تیمور بختیار بود
که از بدو تأسیس ساواک تا
اسفند 1339ش بر این سازمان
فرمان راند و با قساوت و
خشونت تمام به سرکوب مخالفان
شاه پرداخت.
پس از او سرلشکر
حسن پاکروان به سمت رئیس
ساواک منصوب گردید و همزمان
حسین فردوست با حفظ سمت
رئیس دفتر ویژه اطلاعات به قائم
مقامی ساواک گماشته شد و از
سوی شاه اختیارات تام گرفت تا
ساواک را تجدید سازمان کند.
حسین فردوست که تا فروردین
1350 ش قائم مقام ساواک بود
مدعی است در امور عملیاتی این
سازمان هیچ نقشی نداشته است و
تنها به آموزش پرسنل و
سازماندهی مجدد ساواک
می پرداخته است و می گوید
رئیسان ساواک نیز در امور
سازماندهی و آموزش و حوزه
کاری او هیچ دخالتی نداشتند.
دومین رئیس ساواک سرلشکر
حسن پاکروان بود که بعد از قیام
15 خرداد 1342 ش شاه او را به
دلیل غافلگیری ساواک از کار
برکنار و سرلشکر نعمت اللّه
نصیری را به جانشینی او
منصوب کرد.
دوران فرماندهی
نصیری بر ساواک که تا بهار
1357 ش ادامه یافت اوج
فعالیت ساواک در دستگیری
شکنجه و سرکوب مخالفان رژیم
است و این سازمان را به
مخوف ترین و وحشتناکترین نهاد
رژیم مبدل کرد.
با اوج گیری قیام
مردم مسلمان ایران شاه مجبور
شد مهره منفور و بدنام خود در
ساواک یعنی ارتشبد نصیری را
برکنار و سپهبد ناصر مقدم را به
جای او منصوب کرد.
اما پیروزی
انقلاب اسلامی در 22 بهمن 57
به موجودیت ساواک و ریاست
آن خاتمه داد.
حسین فردوست
تاریخ ساواک را به 4 دوره
تقسیم می کند : دوره نخست از
تأسیس رسمی ساواک در اسفند
1335 تا برکناری تیمور بختیار
از ریاست ساواک در اسفند
1339، این دوره را دوره ایجاد
و راه اندازی ساواک توسط
مستشاران آمریکا می داند.
دومین دوره را دوران قائم
مقامی خود در ساواک از ابتدای
سال 1340 ش تا فروردین
1350 ش می داند وی تحولات
ساواک در این زمان را چنین بر
شمرده است :
1ـ تصفیه ساواک از هواداران
تیمور بختیار و تبدیل آن به یک
سازمان صددرصد وفادار
2ـ تبدیل ساواک به صورت یک
سازمان منظم و آموزش دیده و
نیز مرخص کردن محترمانه
مستشاران آمریکایی و استخدام
مربیان و استادان علاقمند
اسرائیلی به جای آنان.
به عقیده
فردوست سومین دوره ساواک با
خروج او از ساواک آغاز شد و
این سازمان دربست در اختیار
نصیری، سرلشکر علی معتضد و
پرویز ثابتی قرار گرفت و به مرکز
همه بند و بست های سیاسی و
اوج شهرت و بدنامی رسید.
وی
چهارمین دوره را دوره سقوط و
زوال ساواک می داند که با
برکناری نصیری شروع می شود
(همان، ص 423 ـ 424).
2ـ سرلشگر حسن پاکروان در
سال 1290 شمسی در تهران
متولد شد.
پدرش فتح اللّه
پاکروان، از دولتمردان عصر
رضاخان بود و در قضیه قتل عام
مسجد گوهرشاد، استانداری
خراسان را به عهده داشت.
وی
تحصیلات نظامی خود را در
فرانسه به پایان رسانید و در سال
1312 به ایران بازگشت.
مدتها
مربی دانشکده افسری بود.
در
سالهای 1320 ـ 1322 افسر
ستاد ارتش، 1323 ـ 1324
فرمانده پادگان بوشهر، 1325 ـ
1327 افسر رکن دوم ستاد ارتش
گردید.
در سال 1328 به عنوان
وابسته نظامی به پاکستان رفت.
پس از بازگشت، مدتها ریاست
رکن دوم ارتش را به عهده
داشت.
پس از کودتای 28 مرداد
1332 به عنوان وابسته نظامی
راهی هند شد.
با تأسیس ساواک
در اسفند سال 1335 معاونت
ساواک در سال 1339 ریاست
ساواک را عهده دار شد.
این
ریاست تا سال 1343 دوام یافت
و سپس نصیری به عنوان ریاست
ساواک تعیین شد.
و پاکروان از
سال 1345 ـ 1348 سفیر ایران
در پاکستان شد و سپس تا سال
1352، سفیر ایران در فرانسه
بود.
در بازگشت در کنار
فردوست، در بازرسی
شاهنشاهی مشغول گردید و در
مهر سال 1356 مشاور و
سرپرست امور مالی وزارت
دربار گردید.
سرلشگر پاکروان
پس از پیروزی انقلاب اسلامی
دستگیر و پس از محاکمه در
تاریخ 22 /1 /1358 اعدام
گردید.
منبع:
کتاب
حجتالاسلام حاج شیخ احمد کافی به روایت اسناد ساواک صفحه 39