تاریخ سند: 22 اسفند 1345
متن سند:
از : 303 شماره : 1816 تلگراف ضمیمه از طرف دکتر رضا رادمنش از برلین بعنوان تسلیت دکتر محمد مصدق1 مخابره شده است که از توزیع آن خودداری گردید.متن این تلگراف فارسی به لاتین تنظیم شده است.
توضیحات سند:
1ـ مصدق، محمد (دکتر) : محمد مصدق ملقب به مصدق السلطنه رجل سیاسی ایرانی پسر میرزا هدایت (ولادت تهران 1261 فوت 14 اسفند 1346 ه ش) تحصیلات مقدماتی را در تهران به انجام رسانید و در سال 1287 ه ش برای تحصیلات عالیه بپاریس عزیمت کرد و بعد از اتمام دوره مدرسه علوم سیاسی پاریس به دانشگاه توشاش سوئیس وارد شد و در سال 1293 باخذ درجه دکتری در حقوق نایل گردید و بعد به ایران بازگشت چون مخالف قرارداد 1919 ایران و انگلیس بود در بهار 1298 به سوئیس بازگشت و قصد داشت در آنجا مشغول کار شود که کابینه مشیرالدوله برای تصدی وزارت دادگستری از وی دعوت کرد در حین مراجعت به ایران از راه هندوستان و بندر بوشهر در پائیز 1299 به حکومت فارس منصوب شد با اینهمه در...همان سال از شناسایی کودتای سید ضیاءالدین طباطبایی امتناع ورزید پس از سقوط سید ضیاءالدین در سال 1300 به وزارت دارایی منصوب شد و به اصطلاحات در این وزارت خانه پرداخت در سال 1301 حکومت آذربایجان یافت و بعد از چندی به علت عدم موافقت دولت مرکزی با نظریات او از این سمت استعفا داد.
در سال 1302 وزیر امور خارجه شد در سال 1303 در دوره پنجم قانونگذاری بنمایندگی مردم تهران در مجلس شورای ملی انتخاب گردید در این دوره با واگذاری سلطنت بسردار سپه مخالفت ورزید در دوره ششم مجددا بوکالت مجلس از طرف مردم تهران انتخاب شد و با تشکیل مجلس مؤسسان مخالفت کرد و پس از اتمام این دوره چون دولت در انتخابات مجلس دخالت کرد از سیاست کناره گرفت و در قریه احمدآباد در غرب تهران اقامت گزید با اینکه از سیاست بکلی بکنار بود در چهارم تیرماه 1319 بوسیله شهربانی تهران توقیف شد و به بیرجند اعزام گردید و تا آذر ماه همان سال در زندان عمومی آن شهر محبوس بود سپس مجددا به احمدآباد تبعید شد پس از وقایع شهریور 1320 در دوره چهاردهم و شانزدهم بار دیگر از طرف مردم تهران به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد در این دوره برای استیفای حفاظت ایران از شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان جبهه ملی را تشکیل داد و بمبارزه پرداخت و در بیست و نهم اسفند 1329 قانون ملی شدن صنعت نفت را از تصویب مجلس شورای ملی...
گذراند در اردیبهشت 1330 برای اجرای این قانون و خلع ید از شرکت نفت سابق نخست وزیری ایران را قبول کرد در تیرماه 1331 با اینکه مجلس جدید دوره هفدهم نخست وزیری او رای تمایل داده بود سبب اختلاف نظر با محمد رضا پهلوی برای تصدی وزارت دفاع ملی از تشکیل دولت جدید استنکاف کرد و شاه سابق قوام السلطنه را به نخست وزیری منصوب کرد ولی ملت با قیام سی تیر مجددا او را به نخست وزیری برگزید در بیست و هشتم مرداد 1332 با کودتای عوامل دربار و سیا همراه عده ای از همکاران خود دستگیر و زندانی شد در پائیز همان سال در دادگاههای نظامی با وجود دفاعیات مشروح به سه سال زندان مجرد محکوم گردید پس از پایان دوره زندان در شهریور 1335 تحت الحفظ به احمدآباد اعزام شد و تحت نظر مأموران ساواک بود تا اینکه در آذرماه 1346 سبب بیماری تحت نظر ساواک به تهران منتقل شد و ششم اسفند در بیمارستان نجمیه بستری گردید و در سحرگاه چهاردهم اسفند 1346 درگذشت و با اینکه وصیت کرده بود در گورستان شهدای سی تیر 1331 مدفون گردد بدستور دولت در خانه خودش احمدآباد بخاک سپرده شد.